Okoń pospolity, zwany przez wędkarzy często pasiakiem, jest jedną z najczęściej występujących w polskich wodach ryb. Jest drapieżnikiem, bardzo ruchliwym, żerującym praktycznie cały czas. Żywią się innymi rybami, także uprawiają kanibalizm, czyli zjadają się nawzajem w ramach gatunku. W Polsce podlegają ochronie od 2011 r. Wymiar ochronny – 15 cm. W niektórych okręgach Polskiego Związku Wędkarskiego może być wprowadzony większy wymiar ochronny.
Okoń jest niezwykle malowniczą rybą. „Garbusowaty” kształt, duży w stosunku do ciała pyszczek, podwójna, ciemna płetwa grzbietowa, reszta płetw intensywnie czerwona, zielonkawe lub niebieskawe boki, 5-9 charakterystycznych ciemnych pasów na bokach ciała – oto charakterystyczne cechy okonia. Samczyki są barwniejsze od samic. Oczy okoń ma po bokach głowy, dlatego może nie widzieć zdobyczy, czy przynęty, którą ma „przed nosem”. Najczulszym zmysłem okoni jest linia boczna.
Okonie występują zarówno w wolno jak i szybko płynących rzekach, wszelkich stawach, jeziorach, wyrobiskach, zbiornikach zaporowych, a także płytkich przybrzeżnych wodach Bałtyku. Obszar występowania tego gatunku ryby w Europie jest duży i obejmuje niemal cały kontynent. Wyjątek stanowi północna Norwegia, Szkocja, Płw. Pirenejski, południowe Włochy oraz zachodnia część Półwyspu Bałkańskiego. W Polsce bez względu na to w jakim jeziorze zdecydujemy się zanurkować, to szansa na spotkanie oko w oko z okoniem jest bardzo duża. Niejednokrotnie widziałem wielkie ławice młodych osobników, a jeden jej widok szczególnie utkwił mi w pamięci. Bardzo ruchliwa ławica a w tle majaczący majestatycznie i nieruchomo wielki cień szczupaka. Żałuję, że nie miałem wówczas ze sobą kamery albo chociaż aparatu, widok był niesamowity.
Okoń mimo ogromnego apetytu rośnie powoli. Gdy ma osiem lat mierzy zaledwie 25 cm długości i waży około 35 dkg. Okazy o długości 40 cm i wadze 1,5 kg są wyjątkowe.
Tarło odbywa się od marca do czerwca, na płytkich wodach. Samica składa 12 000 – 300 000 ziaren ikry o średnicy 2–2,5 mm, przykleja się ona do kamieni, zanurzonych gałęzi, roślin wodnych itd. i przybiera formę długich wstęg. Narybek wylega się po 14–21 dniach. Młodsze osobniki często występują w ławicach takich jak ta, o której wspomniałem i wspólnie polują, starsze żyją w niewielkich grupach bądź samotnie.
Ciekawostką jest „stan głębokiego snu”, w który zapada ta ryba. Przebywa wtedy przy dnie zbiornika opierając się o dno płetwami brzusznymi i ogonową, i “zwija” swoją płetwę grzbietową. Z tego snu nie wytrąci i nie wystraszy okonia nawet jasny snop światła. Po obudzeniu, które trwa przez kilka minut okoń rozkłada ponownie płetwę grzbietową.