Białucha to średniej wielkości waleń z podrzędu zębowców i rodziny narwalowatych. Nazwę gatunkową bierze od swojego charakterystycznego białego koloru, który służy za kamuflaż w rejonie arktycznym i subarktycznym, gdzie białucha żyje. Cielęta rodzą się szare, małe białuchy są ciemnoszare lub nawet brązowe – stopniowo bieleją wraz z dorastaniem, by w wieku 7-9 lat osiągnąć całkiem biały kolor.
Białucha ma silne, opływowe ciało, z przodu ścięte, wydłużające się ku ogonowi. Na głowie widnieje duży, plastyczny melon służący do echolokacji, dziób jest krótki, płetwy szerokie. Białuchy nie mają płetwy grzbietowej – to ułatwia im pływanie pod lodem; na grzbiecie białuchy mają twardą krawędź, która pozwala im się przebijać przez niezbyt gruby lód. Samce białuchy są nieco większe od samic, samce mają długość 3,5 – 5,5 m, samice 3 – 4,1 m. Samce ważą do 1,6 t, maksymalnie 1,9 t, samice do 1,2 t.
Białuchy są niezwykle towarzyskie i zabawowe. Tworzą grupy 2-25 osobników, najczęściej ok. 10, lubią się ganiać i ocierać o siebie nawzajem. Grupy, które tworzą białuchy są niestabilne, mogą składać się z samic, samców, samców i samic lub samic z młodymi. Poszczególne osobniki często zmieniają grupy. Grupy mogą łączyć się na żerowiskach w nawet kilkutysięczne zbiorowiska. Białuchy zwane są „kanarkami oceanów”, gdyż wydają z siebie najróżniejsze gwizdy i ćwierkania, służące do echolokacji i porozumiewania się. Białuchy często występują w sztucznych warunkach w akwariach, są bardzo rozrywkowe i zainteresowane ludźmi. Potrzebują fizycznego kontaktu z innymi białuchami. Na wolności białuchy przejawiają zainteresowanie ludźmi w tym, że często płyną razem ze statkami.
Te przyjazne walenie mają świetny słuch, widzą lepiej pod wodą niż nad wodą, węchu prawdopodobnie nie mają. Zmysł echolokacji mają jak się sądzi nawet lepszy niż delfiny. Są oportunistami żywieniowymi, co znaczy że jedzą to, co w danym rejonie o danej porze roku jest najłatwiej dostępne – dzięki temu są bardzo ważnym ogniwem swojego ekosystemu, gdyż nie dopuszczają do nadmiernego rozmnożenia się pojedynczych gatunków. Żywią się rybami, głowonogami, krewetkami, skorupiakami. Zęby nie służą im do gryzienia – służą do chwytania i rozszarpywania ofiary, którą łykają prawie w całości. Najczęściej nurkują ok. 20 m po zdobycz, mogą jednak nurkować nawet do 700 m, na 15-18 min. Naturalnymi wrogami białuch są orki i niedźwiedzie polarne, także niektóre ludy eskimoskie, mimo ogólnoświatowej ochrony waleni, polują legalnie na białuchy, jako element tradycyjnej diety.
Okres godowy i okres rodzenia się małych białuch zależą od lokalizacji. Najczęściej okres godowy przypada na czas między lutym a majem, a porody odbywają się między marcem a wrześniem. Ciąża trwa 12-14 miesięcy, nie można jednak dokładnie ustalić jej trwania, gdyż możliwe jest późniejsze zapłodnienie w ciele samicy – rekordowa ciąża u białuchy trwała 15 miesięcy. Samice rodzą jedno młode raz na 3 lata, w ciepłej wodzie, w zatokach i estuariach. Młode ma ok. 1,5 m i waży ok. 80 kg. Przez pierwszy rok mała białucha jest całkowicie zależna od matki, gdyż nie ma jeszcze zębów, po roku uzupełnia dietę mleka matki małymi skorupiakami i krewetkami. Najczęściej matka białucha karmi swoje dziecko ok. 20 miesięcy, bywa, że dłużej. Relacja między matką i dzieckiem to najsilniejsza więź wśród białuch. Samice osiągają dojrzałość płciową w wieku 4-7 lat, samce w wieku 4-9 lat. Samica pierwszy raz rodzi gdy ma ok. 8 lat. Dawniej uważano, że białuchy żyją do 30 lat, najnowsze badania mówią o 70-80 latach.